عیدی سالانه

زمان تقریبی مطالعه: سیزده دقیقه و بیست و یک ثانیه

در بند ۱۰ ماده ۹۱درباره عیدی سالانه یه نظر دفتر فنی داریم که کاملا هم در چهارچوب ‌‌‌‌‌‌‌‌‌قانونه.

بند ۱۰ ماده ۹۱ ق.م.م: عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون.

دفتر فنی و مدیریت ریسک مالیاتی شماره 232/۱۵۵۹مورخ 1395/۰۲/06:

کارکنانی که یکسال کامل کارکرد نداشته اند نیز ا معافیت کامل مالیات عیدی برخوردار می‌گردند.

بازهم به بخشنامه مالی به نام 200/۱۹۴۹۴ هست که در تاریخ 1390/۰۸/21 صادر شده با عنوان:

نحوه اجرای مقررات ماده ۱۳۷ قانون مالیات های مستقیم

ماده ۱۳۷- هزینه های درمانی پرداختی هر مودری بابت معالجه خود و یا همسر و اولاد و پدر و مادر و برادر و خواهر تحت تکفل در یک سال مالیاتی به شرط این که اگر دریافت کننده موسسه درمانی و یا پزشک مقیم ایران باشد دریافت وجه را گواهی نماید و چنان چه به تایید وزارت بهداشت، درمان و اموزش پزشکی به علت فقدان امکانات لازم معالجه در خارج از ایران صورت گرفته است پرداخت هزینه مزبور به گواهی مقامات رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران در کشور محل معالجه و یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد، همچنین حق بیمه پرداختی هر شخص حقیقی به موسسه های بیمه ایرانی بابت انواع بیمه های عمر و زندگی و بیمه های درمانی از درامد مشمول مالیات مودی کسر می گردد.

در مورد معلولان و بیماران خاص و صعب العلاج علاوه بر هزینه های مذکور هزینه مراقبت و توان بخشی آن ها نیز قابل کسر از درامد مشمول مالیات معلول و یا بیمار و یا شخصی که تکفل او را عهده دار است می باشد.

به طور کلی منظور اصلی این ماده، مالیات بر حقوق اشخاص هست و توی مشاغل کاربرد خودش رو نشون میده. به طور مثال افرادی که شاغل هستن، میتونن با ارائه مدارک هزینه های درمانی، میزان رو از درآمد مشمول مالیاتی کسر کنن. البته این قضیه در خصوص افراد حقوق بگیر یه مقدار متفاوته که بعدا به طور مفصل درباره اش صحبت میکنیم.

این بخشنامه از سه بند تشکیل شده و در بند اول گفته که اگه مدارک و مستندات رو آوردین و اظهارنامه مالیاتی رو هم ارائه دادین، از سوی سازمان مالیاتی مورد تایید قرار میگیرین و این مالیات کسر میشه. بند دوم توضیح داده که حتی اگه چنین کاری رو هم نکردین و در زمان رسیدگی به پرونده، مدارک و اظهارنامه رو تحویل بدین، باز هم مورد قبول سازمان قرار میگیره. در بند سوم هم اشاره کرده که اگه مدارک شما ووی رسیدگی رد بشن، هنگام حضور در دادرسی هم می‌تونین اونها رو ارائه بدین و بلامانع است.

بخشنامه دیگه‌ای هم در این حوزه وجود داره که درباره کمک هزینه‌های رفاهی کارکنان صحبت می‌کنه و به نام ۳۳۵۵۳ در مورخ ۱387/۰۴/۱2 صادر شده‌.

مفاد بخشنامه ذکر شده به شرح زیره:

چون در خصوص شمول يا عدم شمول ماليات حقوق نسبت به وجوه پرداختي بابت كمك هزينه‌هاي:‌ مهدكودك، غذا، اياب و ذهاب و …. از سوي ادارات امور مالياتي و موديان محترم مالياتي سوالات متعددي مطرح گرديده لذا به لحاظ رفع ابهام در اين خصوص، مقرر ميدارد:

وجوه نقدي كه به عنوان مزاياي مربوط به شغل تحت عناوين مهدكودك، يارانه غذا، اياب و ذهاب، هزينه تلفن همراه و بن كالا به حقوق بگيران پرداخت می‌گردد با در نظر گرفتن عموميت تعريف مقرر در ماده ۸۳ قانون ماليات‌هاي مستقيم مصوب اسفندماه ۱۳۶۶ و اصلاحيه‌هاي بعدي آن، مشمول ماليات بر درآمد حقوق مي‌باشد. لازم به ذكر است طبق بند ۱۳ ماده ۹۱ قانون ماليات‌هاي مستقيم اصلاحيه 1380/۱۱/27 مزاياي غيرنقدي پرداختي به كاركنان حداكثر معادل دودوازدهم معافيت موضوع ماده ۸۴ قانون اخيرالذكر از شمول پرداخت ماليات بر درآمد حقوق معاف است.

روی این بخشنامه کلی جنجال و کِش مکش به وجود اومده که باعث شد پشت بند اون، یک رای جدید از سوی هئیت عمومی دیوان عدالت اداری ابلاغ بشه و موجب ابطال بخشنامه قبلی بشه‌.

براساس بخشنامه شماره 4529/210 مورخ 1390/۰۲/27 و همچنین دادنامه شماره ۶۰۱ مورخ 1389/۱۲/09 این بخشنامه باطل شد.

رای هئیت عمومی

همونطور که می‌بینین، بر اساس این رای، وجوه پرداختی به کارکنان دولت تحت عناوین: مهدکودک، يارانه غذا و…به طور کلی مشمول مالیات بر حقوق نمی‌شوند.

بعد از انتشار این مطلب، شخصی مدعی شد که چه فرقی بین کارکنان دولتی و خصوصی وجود داره؟ و چرا نباید شرایط یکسان داشته باشن؟

بعد ازین اعتراض، دیوان مجددا رای صادر کرد که به شرح زیر است:

اعمال تبصره ماده ۹۷ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رای شماره ۶۰۱ در تاریخ 1389/۱۲/0۹

هیئت عمومی، تاریخ رای 1398/۰۱/27به شماره ۷۳ اومد گفت که سوتفاهم شده و سهم قلم بوده، یعنی منظور همه حقوق بگيران هستن، نه فقط کارکنان بخش دولتی. خلاصه این که بعد ازین تاریخ، عناوینی که ذکر شد به طور کلی از مالیات بر حقوق(هم بخش خصوصی و هم دولتی) معاف شدند. ما داریم سیر تاریخی رو مورد بررسی قرار میدیم. این هم از آخرین مصوبه هئیت وزیران که در خصوص فهرست مناطق کمتر توسعه یافته تنظيم شده.

طبق این نامه که در سال ۱۳۹۸ صادر شده، ما باید اول پیوست‌ها و تصویب‌نامه‌های مربوط بهش رو پیدا کنیم. درواقع سال ۱۳۸۸ یه دونه فهرست مناطق کمتر توسعه یافته ارائه دادند، بعد از اون مدام تمدیدش می‌کنند، یعنی اگه ما رجوع کنیم به گذشته و اولین نامه رو پیدا کنیم، متوجه می‌شیم که هیچ تغییری نکرده و همچنان اعتبار داره. و طبق قانون تا پایان سال ۱۴۰۱ هم معتبره.

ما اگه یه نگاه سطحی به سایر قوانین بندازیم، متوجه می‌شیم که در بعضی از قوانین هم، معافیت بر حقوق ذکر شده، در ادامه چند نمونه رو مورد بررسی قرار میدیم.

ماده ۲۵ قانون حمایت از حقوق معلولان(مورخ 1396/۱۲/20): پنجاه درصد(۵۰٪) حقوق و مزایا یا دستمزد مشمول مالیات یکی از اولیاء افراد دارای معلولیت خیلی شدید و شدید مادامی که مسؤولیت پرداخت هزینه‌های مترتب بر معلولیت فرد بر عهده اولیاء است از پرداخت مالیات معاف است. گواهی تأیید نوع و شدت معلولیت افراد مشمول این ماده از سوی کمیسیون پزشکی تشخیص نوع و شدت معلولیت سازمان ارائه خواهد شد.

تبصره ـ آیین‏نامه اجرائی این ماده توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت، ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ این قانون تهیه می‌‏شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

بر طبق این ماده اومدن لطف کردن و گفتن والدین شاغلی که فرزند معلول دارند، یکی از اونها ۵۰٪ مالیات بر حقوق و مزایاش رو معاف کردن.

آیین‌نامه اجرایی هم داره، اگه میخواین به طور دقیق برسی کنین به بخشنامه ۱۱۳۷۸۹/ت ۵۶۲۶۳ ه (مورخ ۰۹/۰۹/۱۳۹۸)رجوع کنین.

قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران، انتشار یافته در روزنامه رسمی 1391/۱۰/28 ، آخرین اصلاحات 1397/10/02. بر طبق ماده ۵۶: صد درصد (۱۰۰٪) حقوق و فوق‌العاده شغل و سایر فوق‌ العاده‌ها اعم از مستمر و غیرمستمر شاهد، جانبازان و آزادگان و رزمندگان با حداقل دوازده ماه حضور در جبهه از پرداخت مالیات معاف می‌باشند.

متن گویای همه چیز هست، یعنی این دسته کلا از مالیات بر حقوق معاف هستن.

قانون برنامه ششم توسعه 1395/۱۲/۱4، بند ز ماده ۸۸: فرزندان شهدا از کلیه امتیازات و مزایای مقرر در قوانین و مقررات مختلف برای شخص جانباز پنجاه درصد (۵۰٪) بالاتر به استثنای تسهیلات خودرو ، حق پرستاری ، کاهش ساعت کاری و حالت اشتغال برخوردارند امتیازات ناشی از این بند شامل وابستگان شهید نمی‌شود.

پس شد فرزندان شهدا و جانبازان بیش از (۵۰٪) و بالاتر، میتونن از مزایا و تسهیلات( ذکر شده در بند) پدر و مادرشون استفاده کنن.

قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران(مورخ 1372/۰۶/07)، ماده ۱۳: اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیت‌های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد از‌تاریخ بهره‌برداری مندرج در مجوز به مدت پانزده سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم معاف خواهند بود و پس از‌انقضاء پانزده سال تابع مقررات مالیاتی خواهند بود که با پیشنهاد هیأت وزیران به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهدرسید. فقط اینجا یه نکته هست، مدت ۱۵ سال به ۲۰ سال تغییر کرده.

قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات( تاریخ 1398/۰۸/05)، ماده ۹: به منظور ایجاد و توسعه شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تقویت همکاری‌های بین المللی اجازه داده می‌شود واحدهای پژوهشی و فناوری و مهندسی مستقر در پارک‌های علم و فناوری در جهت انجام مأموریت‌های محوله از مزایای قانونی مناطق آزاد در خصوص روابط کار، معافیت‌های مالیاتی و عوارض سرمایه‌گذاری خارجی و مبادلات مالی بین‌المللی برخوردار گردند.

خب ببینین مورد ۴ و ۵ تشابه زیادی دارند، یعنی هر دو از پرداخت مالیات بر حقوق معاف هستند، پس می‌تونیم اینجوری نتیجه گیری کنیم که مناطق آزاد و پارک‌های علم و فناوری، از نظر قوانین مالیاتی یکسان هستند.

اما متاسفانه بعد ازین مصوبه، شخصی به سازمان امور مالیاتی مراجعه کرد و در کمال تعجب این معافیت رو باطل کرد! در واقع ما زمانی به حکم سازمان مالیاتی اعتراض می‌کنیم، که بخوایم امتیاز جدیدی رو از اون بگیریم یا حق ضایع شده‌ای رو پس بگیریم. خلاصه اینکه بعد از اعتراض این آقا، سازمان مالیات موافقت کرد و طرح معافیت این دو گروه باطل شد!

اما مسئله کجا جذاب تر میشه؟ به تبع این اعتراض، مبحث مالیات مناطق ویژه هم دچار ابهام شد، چون به هم مربوطند و امتیاز مناطق ویژه خیلی بیشتره. به استناد ماده ۱۶ قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه، امور مربوط به اشتغال انسانی و روابط کار، بیمه و تامین اجتماعی در منطقه، بر اساس مقررات مصوب و جاری در مناطق آزاد خواهد بود، همچنین معافیت مالیاتی موضوع ماده ۱۳ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد و تجاری ».

ماده ۱۳ – اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیت‌های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد از تاریخ بهره‌برداری مندرج در مجوز به مدت بیست سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم معاف خواهند بود و پس از انقضا بیست سال تابع مقررات مالیاتی خواهند بود که با پیشنهاد هیات وزیران به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید.

خب این یک نظر هیئت تخصصی بود که توسط هیئت تخصصی مالیاتی دیوان عدالت اداری باطل شد. یعنی اگه معافیت بر حقوق مناطق آزاد حذف نمی‌شد، مناطق ویژه هم به تبع اون از معافیت برخوردار بودند و از اون تاریخ به بعد، مناطق ویژه اقتصادی هم مانند مناطق آزاد و پارک‌های علم و فناوری، مشمول پرداخت مالیات بر حقوق شدند و معافیت اون‌ها حذف شد.