خزانه‌داری
زمان تقریبی مطالعه: پنج دقیقه و سی ثانیه
در این مقاله می‌خواهیم خزانه داری را به عنوان یکی از زیر شاخه‌های حسابداری شرح دهیم.
خزانه کجاست
خزانه Treasury واژه‌ای است که ریشه در گذشته‌های دور دارد. خزانه به مکانی گفته می‌شد که دارایی‌های یک بنگاه اقتصادی مانند وجوه نقد و اموال و غیره در آن نگهداری می‌شود. خزانه در واقع حکم صندوقی را دارد که هماهنگ کننده منابع مالی است. هر سازمان بسته به نوع فعالیت خود ممکن است یک یا چند خزانه داشته باشد. در واقع، محل جمع آوری و نقود دولتی، درآمدهای عمومی و اختصاصی و نیزدریافت و پرداخت‌های سازمان مربوطه می باشد. این واژه در دوران باستان به ساختمان‌هایی اطلاق می شد که جایگاه نگهداری نذورات برای خدایان بوده است. معمولا در نظر عموم مردم، معنی خزانه داری به مکانی اطلاق می شود که دارای فلزات گران‌بها مثل طلا و الماس همچنین دارایی‌های مالی نگهداری می کنند. که این تصور تا حدی درست است.
خزانه دار کیست
خزانه‌دار کسی است که تمام عملیات مالی کسب و کارها و سرمایه‌های نقدی به او سپرده می‌شود. خزانه‌داری زیر مجموعه حسابداری و از مهم‌ترین بخش‌های عملیاتی این واحد است. به خاطر اهمیت بالای مسائل مالی وجوه نقد و اوراق بهادار که خزانه داری از مشاغل حساس حسابداری به شمار می رود. و عموماً به افراد مطمئن و دلسوز و کار کشته سپرده می‌شود. افراد متفرقه صلاحیت انجام خزانه‌داری را ندارند. شغل خزانه دار از اهمیت زیادی برخوردار است. که ثبت و کنترل اسناد و دریافت و پرداخت وجوه نقد از وظایف حسابدار وجوه یا همان خزانه دار است. به همین دلیل این بخش از حسابداری از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا در اکثر سازمان ها اجازه ورود افراد معمولی به این مکان ممنوع است.
حسابداری خزانه داری
حسابداری خزانه‌داری یکی از بخش‌های مهم و عملیاتی حسابداری است که علاوه بر مدیریت دریافت و پرداخت‌های مالی شرکت، وظیفه ثبت اسناد را نیز بر عهده دارد. یک حسابدار خزانه بایستی گزارش صندوق، چک‌های دریافتی و پرداختی، چک‌های معوقه، چک‌های برگشتی، حساب بانک‌ها، ضمانت نامه‌ها و هرنوع گزارش دیگر را بر طبق آیین نامه بدهد و همچنین صورت مغایرت بانکی را بر اساس آیین نامه تهیه و تنظیم کند حسابدار خزانه بایستی اسناد، ضمانت نامه‌ها، چک‌های دریافتی، کلیه اسناد مالی را دسته‌بندی نموده و از چک های برگشت تا زمان استرداد نگه داری لازم را به عمل آورد. علاوه بر نرم افزار حسابداری از دفتر چک و دفتر صندوق استفاده نماید و در نهایت از نرم افزار کپی داشته باشد. در شرکت‌های کلان و بزرگ حسابداری برای تدوین، توسعه و مدیریت اسناد و جداول حسابداری کاربرد دارد و در شرکت‌های خرد نیز حسابداری خزانه وظیفه مدیریت و سازماندهی تمامی رویدادهای مالی بنگاه اقتصادی را بر عهده دارد.
عملیات خزانه داری
عملیات خزانه داری برای مدیریت وجوه نقد و جریان نقدینگی در شرکت‌ها سازمان‌ها است و شامل فعالیت‌هایی مانند واریز، برداشت و انتقال حسابداها و سازماندهی کلیه حساب‌های نقدی شرکت می‌شود.عملیات نقدی حسابداری خزانه به فعالیت هایی مثل واریز، برداشت و یا انتقال حسابدارها و سازماندهی کلیه حساب های نقدی گفته می شود. عملیات خزانه بین حساب‌های داخلی شرکت و یا بین حساب‌های شرکت و افراد طرف قرارداد با شرکت انجام می‌شود. فرآیند خزانه‌داری نیز به همین منوال انجام می شود و در همان تاریخی که ثبت می شود، صورت می پذیرد.
خزانه‌داری کل ، خزانه سازمان دولتی است که در آن حساب‌های درآمدی و هزینه‌های دولت نگهداری می‌شود. در ایران این اداره در وزارت امور اقتصادی و دارایی است که بخشی از آن خزانه‌داری کل است.
منابع مالی خزانه
منابع مالی اصطلاحا به وجوهی گفته می شود که جهت مخارج دولت در دسترس خزانه قرار می گیرد. این منابع به ۳ دسته تقسیم می شوند:
وجوه دولتی: به دو دسته وجوه عمومی و وجوه اختصاصی تقسیم می شود.
وجوه امانی: مانند سپرده ها، درآمد ها شرکت های دولتی و غیره
وام ها یا بدهی های عمومی: وام ها از دو نوع کوتاه مدت و بلند مدت تشکیل می شوند.
با اصطلاحات رایج در حسابداری خزانه آشنا شوید:
برای موفقیت در حسابداری خزانه علاوه بر مهارت و دانش کافی باید با اصطلاحات تخصصی در این زمینه آشنا شوید:
- استرداد: عودت یا بازگشت سند به صادر کننده استرداد نامیده می‌شود.
- برگشت: هر سندی که به هر دلیلی در تاریخ سررسید مانند کسر موجودی، کسر امضا و مخدوش بودن سند و غیره قابل وصول نباشد برگشت داده می‌شود.
- واخواست: وقتی سندی را شخص به بانکی یا غیره واگذار می‌کند اصطلاحاً واخواست گفته می‌شود.
- واگذار به بانک: منظور از واگذاری به بانک تحویل چک به بانک برای وصول مبلغ سند به حساب است.
- واگذار به غیر: وقتی چک را برای خرج کردن به شخصی غیر از بانک تحویل می‌دهید از این عبارت استفاده می‌شود.
برگشت: سندی که به هر دلیل در تاریخ سررسید وصول نمی‌شود برگشت داده می‌شود، برگشت می‌تواند به دلیل عدم موجودی کافی باشد.
جمع بندی
بنابراین دانستیم که به خاطر اهمیت بالای مسائل مالی وجوه نقد و اوراق بهادار، خزانه‌داری زیر مجموعه حسابداری و از مهم‌ترین بخش‌های عملیاتی حساس این واحد است و و در این رابطه به شرح منابع مالی خزانه و اصطلاحات این حوزه پرداختیک در مقالع بعدی به شرح دقیق وطایف حسابدار خزانه خواهیم پرداخت.