جلسه هشتم از سلسه مقالات آموزشی حسابداری
زمان تقریبی مطالعه: پنج دقیقه و سی و پنج ثانیه آیا طلب‌ها نوعی دارایی است؟ دارای جاری و غیر جاری چیست؟ شرکت‌ها به طور کلی به چند نوع تقسیم‌بندی می‌شوند؟
دسته‌بندی طلب‌ها، دارایی‌ها، اجناس و شرکت‌ها موضوعاتی است که در ادامه این مقاله به اون می‌پردازیم.
طلب‌ها
طلب‌ها جز کدام دسته‌بندی است؟ آیا این مورد جز دارایی است؟
برای پاسخ به این سوال باید به تعریف دارایی بپردازیم، گفتیم که دارایی داری دو ویژگی مهم است:
-
- قابل اندازه گیری است.
-
- دارای منافع آتی است.
با بررسی ویژگی طلب‌ها به این نتیجه می‌رسیم که طلب‌ها این دو ویژگی رو دارند. بنابراین این مورد هم در دسته دارایی قرار می‌گیره، همونطور که قبلا در تشریح اقلام دارایی، طلب‌ها رو در دسته بدهکاران یا حساب‌های دریافتنی معرفی کردیم.
طلب‌ها نیز مانند بدهی به چند دسته تقسیم می‌شن که در ادامه براتون شرح خواهم داد.
-
- حساب‌های دریافتنی: حساب‌های که قراره در آینده وجه اون رو دریافت کنیم، طلب‌هایی که بابت اون چک و سفته یا سندی نگرفتیم.
-
- اسناد دریافتنی: اسناد یا چک و سفته‌ای که قراره در آینده وجه اون رو دریافت کنیم، طلب‌هایی که بابت اون چک و سفته یا سندی گرفتیم.
مثال:
علی 1000 تومن به رضا پول قرض می‌ده:
حساب‌های دریافتنی1000
صندوق1000
علی 1500 تومن دیگر به امیر می‌ده و بابت آن چک دریافت می‌کنه:
اسناد دریافتنی1500
صندوق1500
علی به رضا مراجعه می‌کنه و برای طلب گذشته خود طلب سفته می‌گیره:
اسناد دریافتنی1000
حساب‌های دریافتنی1000
(نکته: این نوع نوشتن خلاصه‌ای از اسناد حسابداریست که مقادیر عقب‌تر (راست‌تر) سمت راست یا بدهکاران جدول اسناد رو نشون می‌ده و مقادیر جلوتر (چپ‌تر) سمت چپ یا بستانکاران جدول اسناد رو نشون می‌ده)
دارایی‌ها:
دارایی‌های جاری: پولی که دائم در طول یک سال کم و زیاد می‌شن.
نقدینگی: پول داخل بانک یا صندوق یا حسابدار.
بانک: پول داخل بانک که دائم کم و زیاد می‌شود.
(حساب‌های چندساله یا خرید سهام یک شرکت سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند و جز این دسته نیستن)
صندوق: جیب من و پول نقدی که دست حسابدار است نیز جز این دسته است.
مسکوکات: سکه‌ها (این مورد هم اگر به نیت سرمایه‌گذاری بلند مدت باشند جز این دسته نیستند)
تنخواه: این مورد در انتهای مقاله این تشریح خواهد شد.
کالا‌های داخل انبار: مثل تلوزیون داخل انبار که برای فروش است.
طلب‌ها
دارایی‌های غیرجاری: پولی که دائم در طول یک سال کم و زیاد نمی‌شن.
دارایی ثابت مشهود: وسایلی که داریم ولی برای خرید و فروش است، مثل تلوزیون مصرفی.
دارایی ثابت نامشهود: مانند حق امتیاز خط موبایل یا امتیاز انشعاب آب و برق که دیده نمی‌شوند.
اجناس:
ملزومات و لوازم یدکی: برای مصرف خودمون تهیه شده.
در اثر استفاده تموم می‌شن.
(برخی اقلام کم ارزش دارایی ثابت مشهود به علت کم ارزشی در برخی شرکت‌ها نیز در این دسته قرار می‌گیرن مثل پیچ گوشتی)
دارای ثابت مشهود: برای مصرف خودمون تهیه شده
در اثر استفاده تموم نمی‌شن
زمین
ساختمان
اثاثه و منصوبات
ماشین‌آلات و تجهیزات
وسایط نقلیه
تاسیسات
داراِیی در جریان تکمیل: دارای ثابتی است که هنوز ساخت آن تمام نشده، مثل ساختمانی که پی آن ریخته شده.
موجودی کالا: برای فروش خریداری شده‌اند نه برای مصرف.
کالای بازرگانی: اجناسی که برای فروش خریداری شده‌اند.
مواد اولیه: از بیرون خریده‌ایم.
قرار است به خط تولید برود. (خط تولید می‌تونه به سادگی بسته‌بندی زعفرون باشه)
کالای نیمه ساخته: از خط تولید گرفته ام، مقداری از تولید روی آن انجام شده است
قرار است مجددا به خط تولید برود
محصول: از خط تولید گرفته ام
قرار نیست مجددا به خط تولید برود
کالا (کار) در جریان: اجناسی که در خط تولید است و مانند اجناس بالا هنوز به انبار نرفته است.
سرمایه‌گذاری: نه برای فروش نه برای مصرف هستند و فعلا کنار گذاشته شده‌اند.
دارای ثابت نامشهود: مانند نرم‌افزارها
شرکت‌ها
شرکت‌های خدماتی: این شرکت‌ها از بین اجناس “موجودی کالا” رو ندارند، شرکت‌های که در اون جنسی خرید و فروش نمی‌شود، نظیر مراکز آموزشی، دانشگاه‌ها.
شرکت‌های بازرگانی: این شرکت‌ها اجناس خریداری شده رو به همون شکل و بدون تغییر می‌فروشند، بنابراین اینشرکت‌ها از بین اجناس “موجودی کالا” فقط بخش “کالای بازرگانی” رو دارند.
شرکت‌های تولیدی: این شرکت‌ها اجناس خریداری شده رو پس از اعمال تغییرات روی اون‌ها می‌فروشند.
تنخواه
از اونجایی که وارد کردن هزینه‌ها و تراکنش‌های کوچک به طور دائم برای حسابدار امری وقت گیره، بنابراین در شرکت‌ها مبلغی به شخصی به نام تنخواه‌گردان داده می‌شه تا او خرج‌های کوچک رو انجام دهد، و بنا به خواست شرکت ممکن است هفتگی یا ماهانه یا پس از اتمام موجودیش و یا نهایتا حتما سالانه خرج‌های خود را همراه با فاکتور به حسابدار می‌دهد، حتما باید از تنخواه‌گردان به مبلغ وجهی که به او داده می‌شود رسید دریافت شود.
مثلا شرکتی به تخواه‌گردان خود مبلغ 100 تومن می‌دهد:
تنخواه 90
صندوق/بانک 90
در ادامه مثالی از محاسبه تخواه می‌زنیم.
جدولی که تنخواه‌گردان از خرج‌های خود همراه با تاریخ و حتما فاکتور تحویل حسابدار می‌ده:
حسابدار موظف است تمامی فاکتورها رو به طور دقیق با جدول مقایسه و ارزیابی کنه.
بنابراین همونطور که می‌بینین حسابدار پس از چک کردن فاکتورهای تنخواه یک سند (نه سندهای جدا جدا) برای صورتحساب تنخواه به تاریخ دریافت صورتحساب می‌زند.
برخی شرکت‌ها مبلغ باقی‌مونده رو از تنخواه می‌گیرند و مبلغی به اندازه صورت حساب قبلی به وی می‌دهند.
صندوق/بانک 5
تنخواه 5
جمع بندی
دراین جلسه با دسته‌بندی طلب‌ها، دارایی‌ها و اجناس و شرکت‌ها به تفضیل پرداختیم و در نهایت با ماهیت تنخواه آشنا شدیم.